افزودن هشدار به داروی پوکی استخوان پرولیا برای خطر هیپوکلسمی

• دسته بندی: دانستنی های پزشکی/ اطلاعات دارویی/

---

کلسیم یک ماده معدنی حیاتی است که بدن شما از آن برای ساختن استخوان ها و دندان های قوی استفاده می کند. کلسیم همچنین برای قلب و عضلات دیگر لازم می‌باشد تا به درستی عمل کند.

داروی پوکی استخوان پرولیا

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1. هیپوکلسمی چیست؟
2. چه عواملی باعث بیماری کمبود کلسیم یا هیپوکلسمی می‌شود؟
3. علائم هیپوکلسمی یا کمبود کلسیم چیست؟
4. هیپوکلسمی چگونه درمان می‌شود؟
5. آمپول پرولیا
6. موارد احتیاط استفاده از پرولیا
7. سخن پایانی

1. هیپوکلسمی چیست؟

هیپوکلسمی زمانی اتفاق می‌افتد که سطح کلسیم در خون شما (نه استخوان‌ها ) خیلی کم باشد. علائم هیپوکلسمی به خفیف یا شدید بودن آن بستگی دارد. این عارضه قابل درمان است و بسته به علت، ممکن است برای مدت کوتاهی دوام بیاورد یا مزمن باشد. هیپوکلسمی یک بیماری قابل درمان است و بسیاری از بیماری‌های مختلف می‌توانند باعث هیپوکلسمی شوند. این عارضه اغلب به دلیل سطوح غیر طبیعی هورمون پاراتیروئید (PTH) یا ویتامین D در بدن شما ایجاد می‌شود. هیپوکلسمی می‌تواند خفیف یا شدید، موقت یا مزمن (مادام العمر) باشد.

2. چه عواملی باعث بیماری کمبود کلسیم یا هیپوکلسمی می‌شود؟

عملکرد و عوامل پیچیده بسیاری با حفظ سطح کلسیم ثابت در خون و بدن شما دخیل هستند. به همین دلیل، بیماری‌ها  و اختلالات مختلف می‌توانند باعث هیپوکلسمی شوند. در بیشتر مواقع، مشکلی در سطح هورمون پاراتیروئید (PTH) و یا سطوح پایین ویتامین D با هیپوکلسمی در ارتباط است. این مشکل به این دلیل است که PTH به کنترل سطح کلسیم در خون شما کمک می‌کند و ویتامین D به بدن کمک می‌کند تا کلسیم را جذب کند. سه علت شایع هیپوکلسمی عبارتند از:

1.       کم کاری پاراتیروئید: هیپوپاراتیروئیدیسم زمانی اتفاق می‌افتد که غدد پاراتیروئید (چهار غده کوچک به اندازه نخود در پشت تیروئید در گردن شما) هورمون پاراتیروئید (PTH) کافی تولید نمی‌کنند. سطوح پایین PTH باعث کاهش سطح کلسیم در بدن می‌شود. فرد می‌تواند کم کاری پاراتیروئید را به دلیل یک اختلال ارثی یا به دلیل برداشتن یک یا چند غده پاراتیروئید یا غده تیروئید  با جراحی داشته باشد.
2.       کمبود ویتامین D: ویتامین D به بدن شما کمک می‌کند تا کلسیم را به خوبی جذب کند، بنابراین کمبود ویتامین D در بدن می‌تواند باعث کاهش سطح کلسیم در خون (هیپوکلسمی) شود. کمبود ویتامین D می‌تواند ناشی از یک اختلال ارثی یا عدم دریافت کافی نور خورشید یا عدم مصرف کافی ویتامین D باشد.
3.       نارسایی کلیه: هیپوکلسمی در نارسایی مزمن کلیه به دلیل افزایش سطح فسفر در خون نقش دارد.
4.       مصرف برخی از داروها: بیس فسفونات‌ها ، کورتیکواستروئیدها، ریفامپین، کلسی تونین، کلروکین، سیناکلست، دنوزوماب، فوسکارنت و پلیکامایسین همگی می‌توانند باعث هیپوکلسمی شوند.
5.       هیپوپاراتیروئیدیسم کاذب: این یک اختلال ارثی است که باعث می‌شود بدن شما به مقدار طبیعی هورمون پاراتیروئید (PTH) که دارد به درستی پاسخ ندهد. بدن شما طوری عمل می‌کند که انگار PTH کافی ندارد در حالی از سطوح طبیعی PTH برخوردار است.
6.       هیپومنیزیمی: غدد پاراتیروئید شما برای ساخت و ترشح هورمون پاراتیروئید (PTH) به منیزیم نیاز دارند، بنابراین زمانی که منیزیم شما خیلی کم باشد (هیپومنیزیمی)، PTH به اندازه کافی تولید نمی شود و سطح کلسیم خون نیز پایین می‌آید (هیپوکلسمی).
7.       برخی اختلالات ژنتیکی نادر: جهش‌های ژنتیکی، مانند سندرم دی جورج، می‌تواند باعث هیپوکلسمی شود.

3. علائم هیپوکلسمی یا کمبود کلسیم چیست؟

افرادی که هیپوکلسمی خفیف دارند، اغلب هیچ علامتی ندارند. علائم هیپوکلسمی به خفیف یا شدید بودن آن بستگی دارد. علائم هیپوکلسمی خفیف می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. ناخن‌های شکننده.
2. پوست خشک و پوسته پوسته شده.
3. گرفتگی عضلانی، به خصوص در پشت و پاها.
4. موهای زبر تر از آنچه که در حالت عادی باید داشته باشید.

در صورت عدم درمان، به مرور زمان هیپوکلسمی می‌تواند باعث علائم عصبی (که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد) یا روانی (که بر ذهن تأثیر می‌گذارد) شود، این علائم عبارتند از:

1. گیجی
2. توهمات
3. افسردگی
4. مشکلات حافظه
5. تحریک پذیری یا بی قراری

هیپوکلسمی شدید (سطوح بسیار پایین کلسیم در خون) می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند:

1. تشنج
2. دردهای عضلانی
3. نارسایی احتقانی قلب
4. سفت شدن و اسپاسم عضلات
5. ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی)
6. سوزن سوزن شدن در لب‌ها ، زبان، انگشتان و/یا پاها
7. اسپاسم عضلانی در گلو که تنفس را دشوار می‌کند (اسپاسم حنجره)

4. هیپوکلسمی چگونه درمان می‌شود؟

مکمل‌های کلسیم خوراکی رایج‌ترین درمان برای هیپوکلسمی هستند. پیدا کردن علت هیپوکلسمی به اندازه درمان خود هیپوکلسمی مهم است. اگر دارویی مصرف می‌کنید که باعث هیپوکلسمی شما می‌شود، پزشک شما ممکن است آن را تغییر دهد یا دارو را طوری تنظیم کند تا سطح کلسیم شما به حالت عادی برگردد. درمان‌ها  و داروهای زیر اغلب برای هیپوکلسمی استفاده می‌شود:

1. قرص‌های کلسیم خوراکی: ممکن است از قرص‌ها  یا مکمل‌های کلسیم برای بازگرداندن کلسیم به سطح طبیعی استفاده شود.
2. مکمل ویتامین D: افرادی که هیپوکلسمی مزمن دارند اغلب مکمل ویتامین D را همراه با قرص‌های کلسیم مصرف می‌کنند تا بدن آنها بتواند به خوبی کلسیم را جذب کند.
3. شکل مصنوعی هورمون پاراتیروئید (PTH): اگر به کم کاری پاراتیروئید مبتلا هستید که باعث هیپوکلسمی می‌شود، ممکن است پزشک فرم مصنوعی PTH را برای شما تجویز کند.
4. گلوکونات کلسیم IV: اگر هیپوکلسمی شما شدید است و گرفتگی یا اسپاسم عضلانی را تجربه می‌کنید، ممکن است گلوکونات کلسیم IV در بیمارستان برای شما تجویز شود.
5. سایر داروها: بسته به علت هیپوکلسمی، ممکن است مجبور شوید داروهای دیگری را برای درمان مصرف کنید.

5. آمپول پرولیا

Denosumab نام های تجاری Prolia و Xgeva یک آنتی بادی مونوکلونال انسانی است  برای درمان پوکی استخوان ، از دست دادن استخوان ناشی از درمان ، متاستاز به استخوان، و تومور سلول غول پیکر استخوان.

پرولیا (دنوزوماب) در افرادی که میزان کلسیم خون پایین دارند، منع مصرف دارد.
شایع ترین عوارض جانبی دردهای مفاصل و عضلات در بازوها یا پاها است.

آمپول پرولیا (دنوزوماب) برای افرادی که پوکی استخوان دارند در معرض خطر زیادی برای شکستگی، از بین رفتن استخوان به دلیل داروهای خاص و در افرادی که متاستاز استخوانی دارند استفاده می شود.

6. موارد احتیاط استفاده از پرولیا

قبل از استفاده از پرولیا با دکتر یا داروسازتان مشورت کنید.

در طول دوره‌ی درمان با پرولیا ممکن است به عفونتی پوستی دچار شوید که علائم آن عبارت‌اند از: ورم و قرمزی قسمتی از پوست همراه با احساس داغی و درد (سلولیت)، که عموماً در محدوده‌ی ساق پا مشاهده می‌شود، و ممکن است با تب همراه باشد. در صورت مشاهده‌ی هر یک از این علائم بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.

به‌علاوه، هنگام درمان با پرولیا باید از مکمل‌های کلسیم و ویتامین D استفاده کنید. پزشک در این مورد با شما صحبت خواهد کرد.

مصرف پرولیا می‌تواند سطح کلسیم خون را پایین بیاورد. در صورت مشاهده‌ی هریک از علائم زیر بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
اسپاسم، انقباض ناگهانی یا گرفتگی عضله، بی‌حسی یا احساس سوزش در انگشتان دست، انگشتان پا یا اطراف دهان، تشنج، گیجی یا از دست دادن هشیاری.

اگر دچار مشکلات کلیوی جدی، مانند نارسایی کلیه، هستید یا بوده‌اید یا دیالیز شده‌اید و یا از گلوکوکورتیکوئیدها (مانند پردنیزولون یا دگزامتازون) استفاده می‌کنید، که در صورت عدم استفاده از مکمل‌های کلسیم ممکن است ریسک کاهش سطح کلسیم خون را افزایش دهند، پزشک خود را در جریان قرار دهید.

مشکلات دهان، دندان یا فک:

یکی از عوارض جانبی، موسوم به پوکی استخوان فک (ONJ) (آسیب استخوان فک)، در موارد نادری (1 نفر از هر 1000 نفر) در بیمارانی که برای درمان پوکی استخوان از پرولیا استفاده می‌کنند گزارش شده است. درمان طولانی‌مدت ریسک ONJ را افزایش می‌دهد (در درمان 10 ساله، 1 نفر از هر 200 نفر به ONJ مبتلا می‌شود). ممکن است ONJ پس از قطع درمان ایجاد شود. پیشگیری از ابتلا به ONJ اهمیت بسزایی دارد زیرا عارضه‌ای دردناک است و به‌سختی درمان می‌شود. برای کاهش ریسک ابتلا به ONJ چند اقدام احتیاطی توصیه می‌شوند.

پیش از شروع درمان، پزشک یا پرستارتان (متخصص مراقبت‌های بهداشتی) را در جریان موارد زیر قرار دهید:

هرگونه مشکل در محدوده‌ی دهان یا دندان مانند بهداشت نامناسب دندان، بیماری‌های لثه یا دندانی که قرار است کشیده شود.
عدم دریافت مراقبت‌های معمول دندان‌پزشکی یا فاصله‌ی زمانی طولانی از آخرین معاینه‌ی دندان‌پزشکی.
مصرف سیگار (زیرا می‌تواند ریسک مشکلات دندان‌پزشکی را افزایش دهد).
سابقه‌ی درمان با بیس‌فسفونات (که برای درمان اختلال‌های استخوان یا پیش‌گیری از آن‌ها استفاده می‌شود).
مصرف داروهایی موسوم به کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزولون یا دگزامتازون).
ابتلا به سرطان.

پزشک ممکن است از شما بخواهد پیش از شروع درمان با پرولیا معاینه‌ی دندان‌پزشکی انجام دهید.

هنگام درمان با پرولیا، باید به‌خوبی بهداشت دهانی را رعایت و برای معاینه‌های دندان‌پزشکی معمول مراجعه کنید. در صورت استفاده از دندان مصنوعی باید از جای‌گیری مناسب آن مطمئن شوید. اگر تحت درمان دندان‌پزشکی قرار دارید یا قرار است جراحی دندان انجام دهید (مثلاً کشیدن دندان)، پزشک خود را در جریان درمان دندان‌پزشکی‌تان قرار دهید و به دندان‌پزشکتان بگویید که پرولیا مصرف می‌کنید.

در صورت بروز هرگونه مشکل در ناحیه‌ی دهان یا دندان‌ها، مانند لق شدن دندان، درد یا ورم، یا عدم بهبودی زخم‌ها یا ترشحات، بلافاصله با پزشک و دندان‌پزشکتان تماس بگیرید، زیرا ممکن است نشانه‌ی ONJ باشند.

شکستگی‌های غیرمعمول استخوان ران:

بعضی افراد در دوران درمان با پرولیا دچار شکستگی‌های غیرمعمول در استخوان ران می‌شوند. اگر در ناحیه‌ی لگن، کشاله‌ی ران یا ران خود احساس درد جدید یا غیرمعمول کردید با پزشکتان تماس بگیرید.

مصرف در کودکان و نوجوانان:

پرولیا نباید برای کودکان و نوجوانان زیر 18 سال مصرف ‌شود. تأثیر استفاده از پرولیا بر روی کودکان و نوجوانان مطالعه نشده است.

7. سخن پایانی

در صورت پایین بودن سطح کلسیم خون (هیپوکلسمی) از این دارو استفاده نکنید. بیمارانی که پرولیا دریافت می‌کنند، به‌ندرت، به کاهش سطح کلسیم خون (هیپوکلسمی) دچار می‌شوند.