آلودگی هوا در جایگاه چهارمین عامل مرگ و میر ایرانیان

• دسته بندی: دانستنی های پزشکی/

---

آلودگی هوا منجر به آسیب‌های زیست محیطی شده و می‌تواند برای سلامتی افراد خطرناک باشد. آلاینده‌های موجود در هوا منجر به اختلالات تنفسی شده و با تاثیر روی سایر قسمت‌های بدن، بیماری‌های دیگری را هم به وجود می‌آورد.

آلودگی هوا 

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1. بررسی شایع ترین بیماری های ناشی از آلودگی هوا
2. راه های مقابله با آلودگی هوا
3. تغذیه مناسب در زمان آلودگی هوا
4. سخن پایانی

1. بررسی شایع ترین بیماری های ناشی از آلودگی هواپ

بیماری‌های ناشی از آلاینده‌های هوا سالیانه میلیون‌ها نفر را در بیمارستان بستری می‌کنند یا باعث فوت آنها می‌شوند.

برآوردهای سازمان بهداشت جهانی حاکی از آن است که از هر ۸ مورد مرگ در جهان، یک مورد به دلیل شرایط مرتبط با آلودگی هوا است.

1) ایسکمیک قلب یا بیماری عروق کرونر قلب

ایسکمیک قلب یا بیماری عروق کرونر قلب با تجمع کلسیم یا سایر مواد مانند چربی در شریان کرونر مرتبط است. بر اثر تجمع پلاک چربی یا دیگر مواد انسداد ایجاد شده و از رسیدن خون به قلب و سایر نواحی بدن جلوگیری می‌شود. در ایسکمی قلبی، قلب به میزان کافی خونی که حاوی اکسیژن و مواد مغذی است را دریافت نکرده و قادر نیست به درستی عملکرد خود را انجام دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که آلودگی هوا روند انسداد شریان‌ها را تسریع کرده و احتمال بروز بیماری ایسکمیک قلبی را بیشتر می‌کند.

2) سکته مغزی

عوارض آلودگی هوا می‌تواند منجر به سکته مغزی شود. طی دهه‌های گذشته سطح آلودگی هوا به طور مداوم در حال افزایش بوده و آمارها نشان می‌دهد که آلودگی هوا عامل ۱۴ درصد از کل مرگ و میرهای مرتبط با سکته مغزی است. آلودگی ذرات معلق در هوا خونرسانی به مغز را دچار اختلال کرده و منجر به آسیب مغزی یا مرگ می‌شود.

3) بیماری انسداد ریوی مزمن

یکی دیگر از عوارض آلودگی هوا COPD است که به چندین بیماری اشاره دارد که تنفس را دشوار می‌کنند. این بیماری‌ها شامل برونشیت و آمفیزم هستند که هر دو می‌تواند به دلیل آسیبی که آلاینده‌های هوا به ریه وارد می‌کنند، ایجاد شوند. در این صورت جریان هوا در ریه‌ها مسدود شده و تنفس به شدت دچار اختلال خواهد شد. COPD می‌تواند منجر به بستری شدن در بیمارستان و یا حتی مرگ شود. آمارها نشان می‌دهد که این بیماری در مناطق آلوده بسیار شایع است.

4) سرطان ریه

سرطان ریه بر اثر تقسیم کنترل نشده سلول‌ها در ریه بوجود می‌آید اما به دلیل وجود آلاینده‌های هوا و همچنین دود سیگار احتمال ابتلا به آن شدت می‌یابد. ذرات معلق در هوای آلوده می‌توانند به DNA سلول‌ها آسیب رسانده و باعث سرطان ریه شوند. این ذرات ممکن است در ریه‌ها تجمع یافته، نحوه تکثیر سلول‌ها را تغییر دهند و در نتیجه باعث سرطان ریه شوند. افزایش سطح آلودگی در هوا می‌تواند عامل سرطان‌های دیگری هم باشد. مثل: سرطان دهان و گلو، سرطان مثانه و مجاری ادرار.

5) ذات الریه

عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی اغلب به صورت ذات الریه ظاهر می‌شود. به ویژه کودکان در برابر ابتلا به عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی تحتانی آسیب‌پذیر به حساب می‌آیند. بدن و ریه‌های کودکان هنوز در حال رشد است و آلاینده‌های موجود در هوا نسبت به بزرگسالان آسیب بیشتری می‌تواند به آنها برساند. افزایش احتمال ذات الریه از مهم‌ترین عوارض آلودگی هوا است.

6) تشدید حملات آسم از عوارض آلودگی هوا

آسم بیماری است که ریه‌ها را تحت تاثیر قرار داده و در کودکان بیش از بزرگسالان دیده می‌شود. خس خس سینه، تنگی نفس، تنگی قفسه سینه و سرفه از علائم آسم به شمار می‌آیند. آلاینده‌ها می‌توانند به طور مستقیم روی تشدید بیماری آسم تاثیر بگذارند. تحقیقات نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به دوره‌های حاد آسم در روزهایی که شاخص آلودگی هوا بالا است، ۴۰ درصد بیشتر از زمانی است که آلودگی در حد متوسط قرار دارد. ذرات موجود در هوای آلوده می‌توانند بر نحوه نفس کشیدن اثر منفی گذاشته و سلامت افراد مبتلا به آسم را به خطر بیندازند.

7) برونشیت

به التهاب لوله‌های تنفسی برونشیت گفته می‌شود. این التهاب باعث تولید بیش از حد مخاط شده و مشکلاتی را پدید می‌آورد. به التهاب طولانی مدت برونش‌ها برونشیت مزمن می‌گویند. عفونت ریه در افراد مبتلا به برونشیت زودتر از سایرین اتفاق می‌افتد. استشمام هوای آلوده‌ای که پر از دود اگزوز خودروها و دیگر وسایل نقلیه است، ریسک ابتلا به برونشیت مزمن را افزایش می‌دهد. تنگی نفس و سرفه همراه با خلط از علائم برونشیت است.

8) ارتباط میان بیماری های روانی و آلودگی هوا

محققان دریافته‌اند که آلودگی هوا موجب تغییراتی در مغز شده و خطر ابتلا به بیماری‌های روانی، زوال عقل، آلزایمر و مشکلات یادگیری را افزایش می‌دهد. حتی اگر آلودگی در هوا اندکی افزایش یابد می‌تواند با افزایش افسردگی و اضطراب همراه باشد.

2. راه های مقابله با آلودگی هوا

عوارض آلودگی هوا می‌توانند عمر افراد را کاهش داده، روال زندگی را از حالت عادی خارج کرده و زندگی را سخت و سخت‌تر کنند. مهم‌ترین و موثرترین راه مقابله با آلودگی هوا حذف عامل ایجاد کننده آن است که توسط مسئولین دولت‌ هر کشور باید اقداماتی برای آن صورت گیرد. اما کارهایی که شما خود به شخصه می‌توانید برای در امان ماندن از عوارض آلودگی هوا انجام دهید، شامل موارد زیر است:

1. زباله‌های خود را نسوزانید.
2. در باغچه گل و گیاه بکارید.
3. پنجره‌های منزل خود را بسته نگه دارید.
4. از استعمال سیگار و دیگر دخانیات بپرهیزید.
5. به جای کولر گازی از فن یا پنکه استفاده نمایید.
6. در محیط بیرون از ماسک بهداشتی استفاده نمایید.
7. برای کاهش آلاینده‌های دودکش‌ها از فبلتر استفاده کنید.
8. اتومبیل خود را به طور منظم چک کنید تا سوخت اضافی مصرف نکند.
9. از محصولات قابل بازیافت استفاده کنید تا به کاهش انتشار آلودگی کمک شود.
10. در مصرف برق صرفه‌جویی کنید تا انرژی کمتری صرف شده و به محیط زیست آسیب کمتری برسد.
11. در روزهای آلوده از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید و ماشین شخصی خود را به راه نیندازید.

3. تغذیه مناسب در زمان آلودگی هوا

1) سیر و پیاز

سیر و پیاز از جمله آنتی‌اکسیدان‌های قوی هستند که نقش مهمی در کاهش خطرات رادیکال‌های آزادی که وارد بدن می‌شوند، دارند. در طبخ غذاها، بهتر است از سیر و پیاز به میزان زیادی استفاده نمایید.

2) ماهی

ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 است و می‌تواند همراه با موجودات دریایی دیگر نظیرمیگو، ترکیبات رادیکال‌های آزاد در بدن را کاهش دهد. حتی برای افراد مبتلا به آسم، تنگی نفس و مشکلات قلبی، استفاده از ماهی بخارپز در روزهای آلوده توصیه می‌شود.

3) میوه‌ها

سیب توانایی جذب سرب وارد شده به بدن را دارد و می‌تواند سلول‌های بدن را در برابر آسیب محافظت کند. در روز‌های آلوده، توصیه می‌شود از میوه‌هایی مانند پرتقال، لیمو، گریب فروت، انبه، کیوی و... بهره ببرید.

4) نوشیدن آب 

ممکن است به‌نظر ساده و پیش‌پاافتاده بیاید، اما هیچ خوراکی و نوشیدنی به اندازه آب برای شما مفید نیست. آب نه تنها به سرعت فرایند جذب اکسیژن در بدن کمک می‌کند، بلکه عمل تمیز‌کردن از سموم را نیز به بهترین شکل انجام می‌دهد. همچنین، آب به پوست و موی شما کمک می‌کند تا آسیب‌هایی که به خاطر آلودگی هوا واردبدن می‌شوند را از بین ببرد.

5) کلم بروکلی

تنفس در هوای آلوده باعث فشار و سنگینی در بخش‌های بالا و پایینی سیستم تنفسی، یعنی از گلو تا ریه‌ها و شش‌ها، می‌شود. مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند به تسهیل تنفس کمک کند و فرد بعد از تنفس در هوای آلوده، احساس خفگی و فشار در گلو را نداشته باشد. بروکلی (کلم بروکلی) یکی از این مواد غذایی است که توصیه می‌شود در تمام وعده‌های غذایی مصرف شود.

4. سخن پایانی

آلودگی هوا می‌تواند نسبت به قبل، درصد مرگ و میر را به طور چشمگیری افزایش دهد. در روزهایی که شاخص آلودگی هوا به سطح هشدار رسیده است، توصیه می‌شود برخی از مواد غذایی را مصرف یا عدم مصرف کنید. توصیه می‌شود میوه‌ها و سبزیجاتی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی مصرف کنید. این مواد غذایی می‌توانند به بدن شما در مقابل اثرات مضر آلودگی هوا مقاومت بیشتری نشان دهند.