شقاق مقعدی و راه های درمان

• دسته بندی: دانستنی های پزشکی/

---

شقاق مقعدی به پارگی پوست اطراف مقعد گفته می‌شود که معمولاً مشکل جدی برای فرد ایجاد نمی‌کند و اگر به صورت مکرر اتفاق نیفتد، به راحتی بهبود پیدا می‌کند. مشاهده مقداری خون تازه در اطراف مقعد و مدفوع در افرادی که به شقاق مبتلا می‌شوند بسیار رایج است.

شقاق مقعدی

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1. شقاق مقعدی چیست؟
2. انواع شقاق مقعدی
3. علائم و نشانه‌های شقاق
4. راه های درمان شقاق مقعدی
5. سخن پایانی

1. شقاق مقعدی چیست؟

شقاق مقعدی یا فیشر (Anal Fissure) به پارگی یا ایجاد یک شکاف کوچک در مجرای مقعدی گفته می‌شود. این مشکل معمولاً موجب ایجاد درد و خونریزی در مقعد می‌شود. این بیماری ممکن است در هر سنی ایجاد شود، اما معمولاً با افزایش سن ریسک ابتلا به این بیماری کاهش پیدا می‌کند. بی‌توجهی نسبت به درمان شقاق موجب افزایش درد در مقعد و وخیم‌تر شدن زخم‌های این ناحیه می‌شود. بهتر است با مشاهده علائم شقاق هر چه سریع‌تر یبوست را درمان کنید و عوامل ایجاد این مشکل را بررسی نمایید.

2. انواع شقاق مقعدی

۱) شقاق یا فیشر حاد

در این نوع شقاق معمولاً فرد یک بار شقاق را تجربه می‌کند و مشکل بعد از 6 تا 12 هفته بهبود پیدا می‌کند. افرادی که به شقاق حاد مبتلا می‌شوند معمولاً بعد از دوره بهبودی مشکلی را تجربه نخواهند کرد.

2) شقاق مزمن

نوع دیگری از شقاق که معمولاً زمانی رخ می‌دهد که فرد نسبت به درمان شقاق حاد بی‌توجه باشد. از همین رو زخم بیشتر از 12 هفته باز می‌ماند و عضلات اسفنکتر مقعد درگیر این مشکل می‌شوند. این افراد معمولاً در دوره‌های طولانی‌تر به زخم‌های شقاق مبتلا می‌شوند و دائماً درد و سوزش را در زمان دفع مدفوع تجربه می‌کنند.

3. علائم و نشانه‌های شقاق

علائم و شقاق مقعدی معمولاً با توجه به شدت بیماری متفاوت است. اکثر افرادی که به شقاق مقعدی مبتلا می‌شوند، در زمان دفع مدفوع درد و خونریزی را تجربه می‌کنند.

1. تکرر ادرار
2. درد در زمان اجابت مزاج
3. وجود خون روشن در سطح بیرونی مدفوع
4. مشاهده خون روی دستمال توالت
5. ایجاد ترک و پارگی قابل‌مشاهده در مقعد
6. سوزش و خارش مقعد
7. ناراحتی در زمان ادرار
8. ایجاد ترشحات بدبو
9. ایجاد توده یا گوشت اضافه کوچک کنار پوست مقعد

4. راه های درمان شقاق مقعدی

درمان سریع و قطعی شقاق

برای اکثر افراد پارگی (شقاق) در طی یک هفته یا کمی بیشتر بهبود می‌یابد. درست مثل هر بریدگی یا پارگی کوچک دیگر روی پوست. درمان سریع و قطعی شقاق با توجه به میزان پیشرفت آن انجام می‌شود.

در مواقعی که پارگی ایجاد شده خیلی وخیم نیست، هدف از درمان شقاق، تسکین درد و نرم نگه‌داشتن مدفوع در حین روند بهبودی شقاق است.

کاهش درد و ناراحتی

1. حمام آب گرم تسکین‌دهنده است و ممکن است به آرام شدن مقعد کمک کند که درد را تسکین می‌دهد.
2. یک کرم یا پماد حاوی ماده بی‌حس‌کننده مانند لیدوکائین ممکن است به تسکین درد کمک کند. این کار را فقط باید برای دوره‌های کوتاه‌مدت (حداکثر ۵-۷ روز) انجام دهید.

اگر مدت طولانی‌تری از آن استفاده کنید ممکن است ماده بی‌حس‌کننده پوست اطراف مقعد را حساس کند. یکی از این کرم‌ها یا پمادها را می‌توانید با نسخه پزشک تهیه کنید.

بعضی از این محصولات را می‌توانید بدون تجویز پزشک در داروخانه‌ها نیز بخرید. کرم یا پماد را باید قبل از رفتن به توالت استفاده کرد.

1. اگر تورم (التهاب) زیادی در اطراف پارگی وجود داشته باشد، ممکن است یک کرم یا پماد حاوی داروی استروئیدی تجویز شود.

استروئیدها التهاب را کاهش می‌دهند و ممکن است به کاهش تورم اطراف شقاق کمک کنند. این راهکار ممکن است به کاهش خارش و درد نیز کمک کند، گرچه نباید بیش از یک بار از آن استفاده کنید.

1. پس از رفتن به توالت مقعد خود را با دقت بشویید و به‌آرامی خشک کنید. اگر دردناک است از صابون استفاده نکنید زیرا ممکن است باعث تحریک شود.
2. مسکن‌هایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن ممکن است به کاهش درد کمک کنند (اما از مصرف کدئین خودداری کنید).

از یبوست خودداری کنید و مدفوع را نرم نگه دارید

1. فیبر زیادی بخورید که در میوه‌ها، سبزیجات، غلات، نان سبوس‌دار و مواد مشابه یافت می‌شود.
2. هدف بزرگسالان باید نوشیدن حداقل دو لیتر (۱۰-۱۲ فنجان) مایعات در روز باشد. مقدار زیاد مایعات را به‌عنوان ادرار دفع خواهید کرد. با این حال، مقداری به روده می‌رود و مدفوع را نرم می‌کند. نوشیدنی‌های مختلفی را می‌توانید مصرف کنید اما نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند منجر به کمبود مایعات در بدن شوند و خیلی مؤثر نیستند.
3. اگر رژیم پرفیبر کمکی نمی‌کند، می‌توانید از مکمل‌های فیبر (مواد حجیم کننده) مانند اسپاگولا، متیل سلولز، سبوس یا استرکولیا استفاده کنید. متیل سلولز همچنین به نرم شدن مدفوع کمک می‌کند که دفع آن را راحت‌تر می‌کند.

این‌ مکمل‌ها را می‌توانید از داروخانه‌ها بخرید یا با نسخه پزشک تهیه کنید. بعضی اوقات ممکن است ملینی مانند لاکتولوز یا ملین ماکروگل پیشنهاد شود.

1. احساس نیاز به دفع مدفوع را نادیده نگیرید. برخی از افراد این احساس را سرکوب می‌کنند و رفتن به توالت را به زمان دیگری موکول می‌کنند. این ممکن است منجر به تشکیل مدفوع بزرگ‌تر و سخت‌تری شود که دیرتر دفع آن دشوارتر است.
2. از مسکن‌هایی که مانند کوکودامول حاوی کدئین هستند، خودداری کنید. زیرا علت اصلی یبوست است. پاراستامول برای تسکین ناراحتی ناشی از شقاق ترجیح داده می‌شود.

5. سخن پایانی

شقاق مقعدی اغلب در اثر آسیب به مجرای پشتی (مقعد) ایجاد می‌شود. کشش و پارگی زمانی می‌تواند اتفاق بیفتد که فرد مدفوع نسبتاً سختی دفع کند.

در بیشتر افراد، این آسیب پوستی بدون هیچ مشکلی به‌سرعت بهبود می‌یابد. با این حال به نظر می‌رسد برخی از افراد دارای خاصیت انقباضی (فشار) بیشتر از حد نرمال در عضله اطراف مقعد هستند. به‌عبارتی‌دیگر عضله بیش از حد معمول «سفت» است.