بیماری بیش فعالی (ADHD) چیست

• دسته بندی: اخبار/ دانستنی های پزشکی/

---

اختلال ADHD معمولا از دوران کودکی شروع می‌شود، اما احتمال دارد تا دوران بزرگسالی تشخیص داده نشود. بسیاری از مردم در طول زندگی خود کاهش تمرکز و تغییر در سطح انرژی را تجربه می‌کنند. اما کم‌توجهی و بیش فعالی در افراد مبتلا به ADHD شدیدتر است؛

بیماری بیش فعالی (ADHD)

آنچه در این مقاله می‌خوانیم:

1. بیش فعالی چیست؟
2. انواع بیش فعالی
3. علائم و نشانه‌های اختلال بیش فعالی و کاهش توجه
4. عوامل موثر در ابتلا به اختلال بیش فعالی و کاهش توجه
5. راه‌های درمان ADHD
6. سخن پایانی

1. بیش فعالی چیست؟

کم‌توجهی-بیش ‌فعالی یک بیماری طولانی‌مدت (مزمن) است که باعث اختلال در عملکرد اجرایی می‌شود؛ به این معنی که توانایی فرد را برای مدیریت احساسات، افکار و اعمال خود مختل می‌کند.

بسیاری از مردم فکر می‌کنند که ADHD محدود به دوران کودکی است؛ در حالی که این تصور اشتباه است. اختلال ADHD در بزرگسالان هم دیده می‌شود، اما در حقیقت ریشه در دوران کودکی فرد دارد.

شواهد نشان می‌دهد که تفاوت‌هایی در مغز، شبکه‌های عصبی و انتقال‌دهنده‌های عصبی (نوروترنسمیترها) افراد مبتلا به ADHD وجود دارد. درمان بیماری ADHD بزرگسالان با بیش فعالی کودکان یکسان است و اغلب شامل دارودرمانی و روان‌درمانی می‌شود.

2. انواع بیش فعالی

اختلال ADHD بر اساس نوع علائم به سه دسته تقسیم می‌شود:

۱) نوع کم‌‌توجه

همان‌طور که از نام آن پیدا است، افراد مبتلا به بیش فعالی از نوع کم توجهی در تمرکز کردن، تکمیل وظایف و پیروی از دستورالعمل‌ها با مشکل مواجه می‌شوند. در مقابل، علائم بیش فعالی یا تکانشگری در آن‌ها کمتر دیده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که بیش فعالی از نوع عدم تمرکز در بین دختران شایع‌تر است.

۲) نوع بیش‌فعال- تکانشی

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است هنوز هم در توجه کردن کمی مشکل داشته باشند، اما بیشتر از بیش‌ فعالی و تکانشگری رنج می‌برند؛ به این معنی که بی‌قرار هستند، انرژی زیادی دارند، نمی‌توانند یک جا بنشینند، زیاد صحبت می‌کنند یا تمایل دارند صحبت دیگران را قطع کنند.

۳) نوع ترکیبی

بیشتر افراد مبتلا به ADHD نوع ترکیبی آن را تجربه می‌کنند؛ یعنی علائم کم‌توجهی و بیش فعالی-تکانشگری به یک اندازه در آن‌ها وجود دارد.

3. علائم و نشانه‌های اختلال بیش فعالی و کاهش توجه

علائم و نشانه‌های اختلال بیش فعالی و کم توجهی بسته به نوع اختلال متفاوت است. این اختلال می‌تواند بر بسیاری از جنبه‌های زندگی فرد در خانه، محل کار و مدرسه اثر بگذارد. درمان و یادگیری راه‌های مدیریت ADHD می‌تواند به بهبود وضعیت زندگی فرد کمک کند. بزرگسالان مبتلا به ADHD می‌توانند نقاط قوت شخصیت خود را پیدا کنند و موفق شوند. برای سهولت در تشخیص می‌توانید علائم فرزندتان را یادداشت کنید، تهیه‌ی چک لیستی از علائم او جهت پیگیری درمان علائم مفید خواهد بود. تشخیص فرزند شما به علائم خاص او بستگی دارد. در اینجا نشانه‌هایی کلی که باید در کودک به دنبال آن‌ها باشید را معرفی خواهیم کرد:

۱) بی توجهی: شامل بی نظمی، مشکل در ادامه‌ی وظایف، مدام خیال بافی کردن و عدم توجه هنگامی که به طور مستقیم با او سخن می‌گویید.

۲) تکانشگری و تحریک پذیری: شامل تصمیم گیری وسیع و لحظه‌ای بدون درنظر گرفتن احتمال آسیب یا اثرات طولانی مدت آن، به سرعت عمل کردن برای به دست آوردن پاداش فوری، به طور مرتب صحبت‌های معلمان و دوستان و خانواده را قطع می‌کند.

۳) بیش فعالی: شامل پیچ و تاب خوردن، تکان دادن، ضربه زدن به چیزی، صحبت کردن مداوم و حرکت مداوم، به ویژه در شرایط نامناسب است.

4. عوامل موثر در ابتلا به اختلال بیش فعالی و کاهش توجه

اگرچه علل دقیق اختلال بیش فعالی و کاهش توجه شناخته شده نیستند اما محققان معتقدند موارد زیر ممکن است در ایجاد آن تاثیر داشته باشد:

1) وراثت: تحقیقات حاکی از آن است که ADHD در خانواده‌ها به شکل ارثی منتقل می‌شود.

2) عدم تعادل شیمیایی: مواد شیمیایی در مغز افراد مبتلا به ADHD ممکن است از تعادل خارج شود.

3) تغییرات مغزی: نواحی مغزی که مسئول کنترل توجه و تمرکز هستند، در کودکان مبتلا به ADHD کمتر فعال هستند.

4) عواملی که بر رشد جنین در دوران بارداری تاثیر می‌گذارند: تغذیه‌ی نامناسب، عفونت‌ها، سیگار کشیدن، مصرف الکل و سوء مصرف مواد در دوران بارداری.

5) سموم: سمومی مانند سرب بر رشد مغز کودک تاثیر منفی می‌گذارند.

6) آسیب مغزی یا اختلال مغزی: آسیب به قسمت جلویی مغز به نام لوب فرونتال، می‌تواند مشکلاتی در کنترل احساسات و برانگیختگی‌ها ایجاد کند.

ADHD به علت تماشای بیش از حد تلویزیون، زندگی در وضعیت اقتصادی ضعیف، تحصیل در مدارس فقیر، آلرژی غذایی و مصرف شکر ایجاد نمی‌شود.

5. راه‌های درمان ADHD

هدف از درمان این اختلال، مدیریت و کنترل خشم و رفتارهای غیر عادی است تا فرد بتواند با دیگران راحت‌تر ارتباط برقرار کند. برنامه درمانی ADHD معمولا شامل موارد زیر است:

1. روان‌درمانی
2. آموزش مهارت‌های اجتماعی و بهبود عزت نفس
3. دارودرمانی برای افزایش سطح دوپامین و نوراپی‌نفرین در مغز

6. سخن پایانی

اگر عدم توجه، بیش فعالی یا رفتار تکانشی به طور مستمر زندگی شما یا فرزندتان را مختل کرده است، درباره آن با متخصص سلامت روان صحبت کنید. ذکر این نکته ضروری است که تشخیص ADHD در افراد بزرگسال در مقایسه با کودکان دشوارتر است. چون بعضی از علائم آن شباهت زیادی به سایر مشکلات سلامت روان دارد.

وجود دیگر اختلالات ممکن است تشخیص یا درمان ADHD را دشوار سازند و عملکرد مناسب و فعالیت کودک را مختل کنند و باعث افزایش فشار بر والدین و معلمان نیز شوند. تشخیص صحیح، شانس شروع درمان مناسب در مراحل اولیه را افزایش می‌دهد. درمان مناسب توسط دکتر اعصاب و روان می‌تواند مدیریت علائم و عوارض ADHD را آسان تر کند.